Dołhobrody historia

Dołhobrody – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Hanna. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Początki miejscowości datowane są na XIV wiek.

Obecnie we wsi mieści się szkoła podstawowa, siedziba parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w dekanacie Włodawa - proboszcz ks. Sławomir Moreń, miejscowa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej oraz strażnica SG im. ppor. rez. KOP Jana Bołbotta. Rozwija się lokalne życie kulturalne. Dołhobrody zamieszkuje tez znany malarz Stanisław Baj.  Z Dołhobród pochodzi rownież ks. Bronisław Dejneka Misjonarz Ojców Oblatów (obecnie na misjach w Charleroi – Belgia), oraz ks. Krzysztof Borodziej.

Historia
Mieszkańcy Dołhobrodów od momentu powstania wsi kształtowali swe życie zgodnie z treściami kultury bizantyjsko-ukraińskiej. W latach 1866-1886 parafia dołhobrodzka należała do dekanatu włodawskiego greckokatolickiej eparchii chełmskiej. Liczyła wtedy 1422 wiernych, parochem był Łew Horoszewicz.


Prawosławna cerkiew w Dołhobrodach 
wzmiankowana jest w XVII w. W 1701 świątynia ta przeszła do Kościoła unickiego, otrzymując równocześnie uposażenie od władającego miejscowymi dobrami Karola Stanisława Radziwiłła, kanclerza wielkiego litewskiego. W 1740 na jej miejscu wzniesiono nową cerkiew, także unicką, pod tym samym wezwaniem. W 1874 miejscowa parafia zmieniła wyznanie na prawosławne, w związku z przeprowadzaną likwidacją unickiej diecezji chełmskiej. W 1919 budynek został zrewindykowany na rzecz Kościoła katolickiego. Dziesięć lat później zdecydowano o jego całkowitej rozbiórce. Na miejscu dawnej cerkwi wzniesiony został istniejący do dziś (pocz. XXI w.) kościół.
Z wyposażenia cerkwi przetrwały dwie późnobarokowe figury aniołów stanowiące pierwotnie część unickiego ołtarza. Zostały one wkomponowane w nowy ołtarz główny


Nazwa miejscowości

Nazwa pochodzi prawdopodobnie od bród trzech mnichów którzy osiedlili się na tych terenach. Mieszkańcy nazywali ich po prostu "długimi brodami" co w miejscowym języku brzmiało jak Dołhobrody ("Dowhoburody").

Inne podania mówią, że nazwa pochodzi od brodów na pobliskiej rzece Bug. Bug tutaj rozlewa się bardzo szeroko i ma bardzo płytkie koryto("Dowhobrody" – 'długie brody'). Obecnie upowszechnia się forma dopełniacza: Dołhobród – Dołhobrodów, wskazująca na związek z brodami rzecznymi, jednak kiedyś za jedyną poprawną formę uważano postać Dołhobrody – Dołhobród, wskazującą na pochodzenie nazwy od bród.

Wg innej koncepcji nazwa miejscowości pochodzi od dębowego grodu, na co wskazuje gwarowa postać jednego z lokalnych wariantów nazwy miejscowości "Dubuhrody", nazwa sąsiedniego przysiółka Zahrodocze (za horodem - za grodem) oraz ślady wczesnośredniowiecznego osadnictwa.

Ostatnia wreszcie teoria na temat nazwy wsi wywodzi ją od rodzaju budulca użytego przy budowie domów: Dubohrody, Dubohrudy – grądy, wzgórza, wzniesienia porośnięte dębami.

Przynależność państwowa i administracyjna 
  • X-XIV w. – krzyżowanie się wpływów polskich i ruskich, dominacja Rusi Halicko-Włodzimierskiej. 
  • XV w. – Wielkie Księstwo Litewskie. 
  • Od 1569 r. w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, powiat brzeski województwa brzeskolitewskiego, od końca XVI w. wieś Radziwiłłów. 
  • Po III rozbiorze w 1795 r. w austriackiej Nowej Galicji (Galicji Zachodniej), od 1803 r. – cyrkuł włodawski ze stolicą w Białej Podlaskiej. 
  • Po 1809 r. w granicach Księstwa Warszawskiego, wg podziału administracyjnego z 1810 r. w ramach powiatu włodawskiego departamentu siedleckiego. 
  • Po 1815 w granicach Królestwa Polskiego pod władzą Rosji. 
  • Od 1912 r. w wyłączonej z Kraju Nadwiślańskiego guberni chełmskiej. 
  • Po 1915 r. pod okupacją państw centralnych w ramach Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego. 
  • 1918-1939 Rzeczpospolita Polska, województwo lubelskie, powiat bialski, gmina Sławatycze. Wg spisu powszechnego z 1921 r. była to wieś licząca w sumie 206 domów. W samej wsi (nie licząc oddzielnie spisanych kolonii: Baje, Łydyny, Patochy) mieszkało 1116 osób: 527 mężczyzn, 589 kobiet. Pod względem wyznania żyło tu 654 rzymskich katolików, 417 prawosławnych, 1 ewangelik i 44 żydów. 1 005 mieszkańców deklarowało narodowość polską, 107 rusińską, 3 osoby deklarowały się jako Żydzi, a 1 osoba deklarowała inną narodowość. Wg tego samego spisu na Bajach było 13 domów, 82 mieszkańców (w tym 40 mężczyzn), 70 katolików, 12 prawosławnych, ale tylko jedna osoba nie deklarowała narodowości polskiej, lecz rusińską. Podobnie wyglądała sytuacja w Łydynach, gdzie wszystkich 30 mieszkańców (w tym 14 mężczyzn, 26 katolików i 4 prawosławnych) uważało się za Polaków. Również na Patochach wszyscy mieszkańcy (23 mężczyzn i 28 kobiet, razem 51 osób w 7 domach) uważali się za Polaków, choć pod względem wyznaniowym byli podzieleni na katolików (46) i prawosławnych (5). W 1922 r. Dołhobrody wraz z całą gminą znalazły się w powiecie włodawskim. 
  • 1939-1944 – okupacja niemiecka, dystrykt lubelski Generalnego Gubernatorstwa; 
  • Po 1944: w województwie lubelskim do 1975 r.; w l. 1975-1998 do województwa bialskopodlaskiego; po 1998 r. ponownie w województwie lubelskim, powiat włodawski, gmina Hanna. 

1 komentarz:

  1. Cz mogłaby Pani podać nazwiska proboszczów w Dołhobrodach po Odzyskaniu Niepodleglości w 1918 roku?

    OdpowiedzUsuń

dziękuję i zapraszam ponownie :)